Azərbaycan hökuməti əhalinin ərzaq məhsulları üzrə təhlükəsizliyinin təmini ilə bağlı 2008-ci ildə Dövlət Proqramı qəbul edib. Həmin proqrama əsasən, ölkə daxili ərzaq və kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalını artırmaqla, bu istiqamətdə idxal asılılığını azaltmaqdır. Dövlət Proqramının icrası üçün hər il dövlət büdcəsindən ortalama 100 milyon manat civarında vəsait də ayrılıb. Bəs, ötən müddət ərzində hansı nailiyyətlər əldə olunub?
Gununsesi.info bununla bağlı bir cədvəl hazırlayıb. Həmin cədvəldə əsas vacib olan bir necə ərzaq və kənd təsərrüfatı məhsullarının 2008-2016-ci illər ərizində idxal dinamıkasını göstərir. Beləliklə,
| Əsas yeyinti məhsulları | 2008-ci ilin 9 ayında | 2016-ci ilin 9 ayında |
| ət və ət məhsulları | 16.8 min ton | 20.1 min ton |
| Buğda | 790 min ton | 1 mlrd. 120 mln. ton |
| Şəkər | 200.8 min ton | 320 min ton |
| Kərə yağı | 5.7 min ton | 11.2 min ton |
| Bitki və heyvan mənşəli yağ | 68.8 min ton | 107.5 min ton |
| Çay | 5.4 min ton | 8.8 min ton |
Göründüyü kimi, ötən müddət ərzində ərzaq məhsullarının idxaldan asılılığı nəinki azalıb, əksinə artdığı müşahidə olunur. Xüsusilə, 2008-ci ildən başlayaraq, taxıl istehsalını yüksəltmək üçün hökumət dövlət büdcəsindən subsidiyaların ayırmasına start verdi. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi taxıl istehsalının artımı üçün əlavə əkin torpaqları da ayırdı. Ötən müddət ərzində bu istiqamətdə həm istehsalın, həm də idxalın artımının şahidi oluruq. Ekspertlər bildirir ki, həm istehsal, həm idxal o zaman eyni vaxtda arta bilər ki, daxili tələbat yüksək olsun. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına inansaq, ötən 8 il ərzində əhalinin sayında 900 min nəfər civarında artım müşahidə olunub. Təbii əhalinin artımı yeyinti məhsullarına tələbatı da artırır. Amma ekspertlərın hesablamalarına görə həm istehsal olunmuş, həm də idxal olunmuş məhsulların cəmi ilə əhalinin artan sayı arasında fərq kifayət qədər böyükdür.
Qeyd edək ki, ərzaq təhlükəsizliyinin təminatı dedikdə ölkənin ərzaq mallarına, qida məhsullarına, içməli suya olan tələbatını daxili istehsal hesabına tam həcmdə, keyfiyyətli, davamlı, hamı üçün əlçatan olmaq şərti ilə ödəməsi və əlavə olaraq 20 faiz də ehtiyat kimi saxlanması nəzərdə tutulur. Azərbaycanda isə hökumət ərzaq təminatın 80 faiz ödənilməsini və 20 faiz ehtiyatın yaranmasını ərzaq təhlükəsizliyinin tam təminatı kimi təqdim etməyə çalışır. Halbuki, hesablamalara görə, ölkəmizdə istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsulları daxili tələbatın yarısını belə ödəyə bilmir. Bəzi məhsullar üzrə bu rəqəm 30-40 faiz, bəzi məhsullar da isə 40-50 faiz arası dəyişmişdir.
Vüsalə Rüstəmova
Gununsesi.info
